Czym jest intercyza?

Małżeńska umowa majątkowa, bo tak profesjonalnie nazywa się intercyzę, jest porozumieniem o rozdzielności majątkowej. Jeśli para zawiera małżeńską umowę majątkową, nie tworzy się automatycznie wspólnoty majątkowej po ślubie. Warto dodać, że intercyza może zarówno ograniczać, jak i poszerzać zakres wspólnoty majątkowej określonej przez ustawę. Małżeńską umowę majątkową tworzy się w formie aktu notarialnego.

Zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej jest możliwe zarówno przed małżeństwem, jak i po jego zawarciu. W przypadku, gdy umowa ma być podpisana przed ślubem, powinna zostać sfinalizowana najpóźniej dzień przed planowaną ceremonią ślubną.

Jak działa intercyza?

W momencie zawarcia małżeństwa automatycznie wchodzi w życie wspólnota majątkowa między małżonkami na mocy przepisów prawa. To oznacza, że wszelkie aktywa nabyte przez oboje lub jednego z małżonków w trakcie trwania małżeństwa stają się częścią wspólnego majątku. Natomiast majątek, który nie podlega tej wspólności, uważany jest za majątek osobisty. W ramach majątku wspólnego wyróżnia się następujące składniki:

  • wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
  • dochody z majątku wspólnego, każdego z małżonków;
  • środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
  • kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Warto również uwzględnić aktywa, które stanowią część majątku osobistego każdego z małżonków:

  • przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
  • przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę – chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
  • prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
  • przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
  • prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
  • przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
  • wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
  • przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
  • prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
  • przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego – chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Każdy z małżonków ma prawo do zachowania swojego majątku, zarówno tego, który posiadał przed zawarciem umowy małżeńskiej, jak i tego, który zdobył w późniejszym czasie.

Intercyza a dziedziczenie

Należy podkreślić, że umowa małżeńska nie ma żadnego wpływu na prawo do dziedziczenia. W kwestiach spadkowych zawsze rozważa się testament. Jeśli jednak osoba zmarła nie pozostawiła takiego dokumentu, to zachodzi dziedziczenie ustawowe, które ma miejsce zawsze, gdy spadkodawca nie wskazał spadkobiercy.

Zgodnie z dziedziczeniem ustawowym pierwszeństwo w dziedziczeniu mają dzieci i małżonek, którzy dziedziczą spadek w równych częściach. Proces ten nie jest regulowany przez intercyzę. Niemniej jednak umowa majątkowa małżeńska może wpłynąć na wartość spadku.

Warto również zaznaczyć, że w sytuacji dzieci pochodzących z wcześniejszego małżeństwa stosuje się podobne zasady. Mają one prawo do spadku, jednak jego wartość może być modyfikowana przez obecność intercyzy.

Wyrównanie dóbr

Po zakończeniu rozdzielności majątkowej, małżonek o niższym dorobku może domagać się wyrównania dorobków poprzez płatność lub przeniesienie praw majątkowych, o ile w umowie o rozdzielności ustalono zasady wyrównywania dorobków. Warto zaznaczyć, że każdy z małżonków ma prawo wnioskować o ograniczenie obowiązku wyrównywania dorobków.

W sytuacji zgonu jednego z małżonków wyrównywanie dorobków zachodzi pomiędzy pozostałym małżonkiem a spadkobiercami. Ci ostatni mogą ubiegać się o ograniczenie obowiązku wyrównywania dorobku tylko w przypadku, gdy spadkodawca wniósł pozew o unieważnienie małżeństwa, rozwód lub orzeczenie separacji.

W ostatnim czasie intercyza inaczej znana jako małżeńska umowa majątkowa, zyskuje na popularności wśród małżeństw. Ponieważ kwestie dziedziczenia i spadku często wywołują intensywne emocje, wiele osób zastanawia się, jak intercyza wpływa na te kwestie. Odpowiedź jest prosta: intercyza nie ma wpływu na prawo dziedziczenia. Jednakże w niektórych przypadkach może wpłynąć na wielkość majątku.

Kliknij, aby zadać pytanie prawnikowi