Czym jest azyl?

Azyl to jedno z podstawowych praw. To miejsce odosobnienia, ucieczki, schronienia dla osób ściganych lub zmuszonych do ucieczki z ojczystego kraju. Przyznanie go osobom spełniającym kryteria, zawarte w konwencji genewskiej z 1951 r. (dotyczącej statusu uchodźców), jest międzynarodowym obowiązkiem państw-stron (w jej skład wchodzą państwa członkowskie UE).

Akty prawne – kto i gdzie otrzymuje azyl?

Prawo do azylu gwarantuje art. 18 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Dlatego też każda osoba, która jest zagrożona z powodu prześladowania w swoim kraju lub narażona jest na krzywdę, ma prawo do otrzymania międzynarodowej ochrony.

Natomiast art. 19 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej zabranie zbiorowych wydaleń. A ponadto chroni każdą osobę przed usunięciem, wydaleniem bądź ekstradycją do państwa, w którym istnieje poważne ryzyko w postaci kary śmierci, tortur i innych krzywd.

Kolejnym istotnym aktem dotyczącym azylu politycznego, jest Rozporządzenie Dublin III. Za jego sprawą określa się państwo członkowskie UE, które jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o azyl w UE. Tylko jedno z państwo odpowiada za rozpatrzenie takiego wniosku. Jest nim zwykle pierwsze państwo członkowskie, którego granicę przekroczy uchodźca, starając się o ochronę. To właśnie na podstawie Rozporządzenia Dublin III cudzoziemcy są odsyłani do państw, które są zobowiązane do rozpatrzenia ich wniosku o azyl.

Prawo do azylu w Polsce

Polska ma własne zapisy dotyczące właśnie udzielania azylu. Prawo azylu jest określone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Reguluje je Ustawa o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz inne umowy międzynarodowe.

Cudzoziemiec może otrzymać azyl w Rzeczypospolitej Polskiej (składając wniosek), gdy istnieje potrzeba ochrony i nie godzi to w interesy kraju.

Wniosek o azyl

W celu otrzymania azylu w Polsce, konieczne jest złożenie wniosku, który zawiera:

  • Dane wnioskodawcy i osoby, która reprezentuje wnioskodawcę,
  • określenie kraju pochodzenia kraju pochodzenia wnioskodawcy (także osoby, w której imieniu wnioskodawca występuje),
  • podanie istotnych zdarzeń, które są przyczyną ubiegania o azyl.

Ponadto od cudzoziemcza pobiera się odciski linii papilarnych oraz fotografię.

Gdy ustały przyczyny, dla których udzielono azylu bądź cudzoziemiec prowadzi działania uderzające w dobro Polski, można pozbawić go prawa do azylu. 

Nowe rozporządzenie

20 sierpnia 2021 r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przyjęło nowe rozporządzanie. Traktuje ono o tymczasowym zawieszeniu lub ograniczeniu ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych. Za sprawą rozporządzenia Straż Graniczna może zawraca uchodźców z terytorium Polski, co ogranicza otrzymanie azylu w RP.

Prawo do azylu ma każda osoba, która znajduje się w trudnej sytuacji. To podstawowe prawo, przysługujące tym, którzy muszą uciekać przed prześladowaniami. Regulują je artykuły prawne UE oraz Rozporządzenie Dublin III. Śmiało można stwierdzić, że Polskie prawo dot. azylu oraz prawo wspólnotowe są tożsame, jednak ostatnie sytuacje komplikują położenie uchodźców.