Kto za co odpowiada?

Nim jednak przejdziemy do wyjaśnienia, czym jest rękojmia, warto zwrócić uwagę, co bierzemy pod uwagę, rozpatrując rękojmię i gwarancję.

Mowa oczywiście o sprzedawcy, który z mocy prawa, odpowiada za wadliwy towar za sprawą rękojmi. Natomiast w ramach gwarancji za wadliwy towar, z mocy prawa, odpowiada producent.

Jak widać, gwarancja a rękojmia to zupełnie odmienna odpowiedzialność za towar.

Czym jest rękojmia?

Rękojmia to odpowiedzialność sprzedawcy w ramach ujawnionej wady fizycznej (lub prawnej) zakupionego towaru. Jest ochroną prawną, regulowaną przez Kodeks cywilny w art. 556-576. Należy pamiętać, że z tytułu rękojmi odpowiedzialność sprzedawcy jest bezwzględna. Konsument ma zatem prawo zażądać od sprzedającego:

  • obniżenia lub zwrotu ceny,
  • bezpłatnej naprawy,
  • wymiany towaru na nowy.

Kupujący ma prawo do wyboru, czy chce naprawy towaru, czy może wymiany na nowy. Możliwe jest również żądanie zwrotu pieniędzy za towar. Niemniej jest to ostateczny krok, do którego dochodzi, gdy naprawa jest zbyt kosztowna (lub w ogóle niemożliwa).

Warto dodać, że rękojmia uwzględnia wady, takie jak:

  • fizyczne (niezgodność towaru z umową) oraz prawne (towar nie należy do sprzedawcy) - sprzedaż towarów,
  • wykonanego dzieła - umowa o dzieło,
  • obiektów budowlanych - umowy o roboty budowlane,
  • wynajmowanego lokalu - umowa najmu.  

Okres rękojmi

Za zakupiony przez konsumenta towar, sprzedawca odpowiada przez 2 lata. W przypadku zakupu używanego towaru okres rękojmi może skrócić się do roku, o czym konsument powinien zostać poinformowany przed zakupem. Okres rękojmi na gruncie nieruchomościowym wynosi 5 lat.

Czym jest gwarancja?

Jest ona jedną z podstaw złożenia reklamacji, dobrowolnym oświadczeniem, które dotyczy jakości towaru. Jest zapewniana przez przedsiębiorcę – gwaranta.

Różnice między rękojmią a gwarancją

Pierwszą znaczącą różnicą jest to, że rękojmia jest obowiązkowa, a gwarancja dobrowolna. Różnice widać również w podmiotach odpowiedzialnych za wadliwość towarów. W przypadku rękojmi jest to sprzedawca – w gwarancji producent (gwarant).

Okres rękojmi to dwa lata (w przypadku towarów używanych może to być rok), okres gwarancji zależy natomiast od woli gwaranta. Co ciekawe, skorzystanie z uprawnień przysługujących na podstawie gwarancji, nie ma wpływu na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi.

Reklamacja na jakiej podstawie?

Do reklamacji dochodzi, gdy towar jest wadliwy i nie spełnia swoich pierwotnych założeń. Rękojmia jest ustawową odpowiedzialnością sprzedawcy, kiedy mowa o wadzie towaru, o której kupujący nie wiedział przed zakupem. Co ważne, w porównaniu do rękojmi, gwarancja obejmuje nie tylko wady fizyczne, ale i zapewnia o jakości. Konsument ma prawo dokonać reklamacji na podstawie rękojmi lub gwarancji. Pamiętajmy, że w sytuacji, gdy minie okres rękojmi, możemy wtedy skorzystać z gwarancji – jeśli producent ją zapewnił i jej okres jest dłuższy od trwania rękojmi.

Rękojmia i gwarancja czasami wydają się być tym samym zabezpieczeniem konsumenta. Nie są to jednak pojęcia tożsame. O ile rękojmia wynika z ustawowego obowiązku, o tyle gwarancja jest wyłącznie „dobrą wolą” producenta. Jednak pamiętajmy, że to komu należy się gwarancja i rękojmia zależy od:

  • charakteru osoby kupującej – czy to konsument, czy przedsiębiorca,
  • prawnej odpowiedzialności za towar – inna u producenta, inna u sprzedawcy,
  • dobrowolnie dołączonej gwarancji  – warunków w niej zawartych.

Obie jednak mogą stanowić podstawę do reklamacji.